ლომი და პატარა ლომი

  უპირველეს ყოვლისა, გაიცანით რეგული - ლომის თანავარსკვლავედის მთავარი ვარსკვლავი (სურათი 117). ცის ოცი უკაშკაშესი მნათობების სიაში რეგულს ბოლო ადგილი უჭირავს. ეს თეთრი, ცხელი ვარსკვლავია ზედაპირის ტემპერატურით 14000°K. ნათობის მხრივ რეგული 140-ჯერ აჭარბებს მზეს. სირიუსის ადგილას ის 6-ჯერ უფრო კაშკაშა გამოჩნდებოდა, მაგრამ ფაქტიურად 10-ჯერ უფრო შორსაა, რის გამოც მისი ხილული ბრწყინვალებაა 1^m,3.

სურ. 117. ლომის და ლომუკას თანავარსკვლავედების საინტერესო ობიექტები

  რეგული მსხვილი ვარსკვლავია, მისი განიკვეთი მზისაზე 2,8-ჯერ დიდია. ტელესკოპში ამ ვარსკვლავის უცნაურ კომპანიას დავინახავთ: 117” კუთხურ მანძილზე მოჩანს  7^m,6 ყვითელი ვარსკვლავი, რომელიც ფიზიკური თვისებებით ძალიან ჰგავს მზეს (ბოლო მონაცემებით ეს ვარსკვლავიც ორჯერადია!). ვარსკვლავის ორბიტული მოძრაობა ჯერჯერობით აღმოჩენილი არ არის, თუმცა არსებობს არგუმენტები, რომ ეს ორი ვარსკვლავი ერთმანეთთან ფიზიკურად არიან დაკავშირებული. თუმცა რეგულს მეორე თანამგზავრიც ჰყავს - სუსტი 13^m ვარსკვლავი, რომელიც ჩვენთვის უკვე ნაცნობი ლეკვის მსგავსად, თეთრი ჯუჯა უნდა იყოს. სამი სრულიად განსხვავებული მნათობი რატომღაც ერთიან ფიზიკურ სისტემაშია გაერთიანებული; ასეთი უცნაური თანამეგობრობის ყველა ამოცანა როდია დღემდე ამოხსნილი (სურათი. 118).

სურ. 118. რეგულის ვარსკვლავიერი სისტემა (ჩანახატი ორიგინალიდან, (c)მ. ტარასაშვილი)

  საინტერესო სანახავია ლომის ორჯერადი γ ვარსკვლავი: ეს არის ნარინჯისფერი (2^m,6) და ყვითელი (3^m,8) მნათობების წყვილი, რომლებიც რკალის დაახლოებით 4 სეკუნდ მანძილზე არიან ერთმანეთს დაშორებული. უკვე დიდი ხანია, რაც სისტემაში აღმოაჩინეს და შეისწავლეს ორბიტული მოძრაობა, რაც 619 წელიწადის პერიოდულობით ხორციელდება (სურათი 119).

სურ. 119. ლომის ორჯერადი γ ვარსკვლავი - ალგიება. (6" f/8 ნიუტონის რეფლექტორი)

  ეს პერიოდი უფრო მცირეა (181 წელი) ლომის ორჯერადი ι ვარსკვლავის სისტემაში. ცხელ, მოცისფრო-მოყვითალო კომპონენტებს შორის მანძილი მხოლოდ 45 ა.ე. შეადგენს, რაც მზესა და პლუტონს შორის არსებულ მანძილზე ნაკლებია.

  ლომის თანავარსკვლავედში არის საინტერესო გალაქტიკები, თუმცა სამოყვარულო ტელესკოპებში მათზე დაკვირვება პრაქტიკულად შეუძლებელია.

პატარა ლომი - ლომუკა
  ამ თანავარსკვლავედში, რომელიც ჰეველიუსის სურვილით ორ ათეულ სუსტ ვარსკვლავს აერთიანებს, ისეთი არაფერია, რამაც ჩვენი ყურადღება შეიძლება მიიპყროს (სურათი 117). თუმცა სამი ვარსკვლავი 4^m,5 ზე მეტი სიდიდისაა. ესენია: ლომუკას 46, ლომუკას β და ლომუკას 21. ლომუკას 46 ნარინჯისფერი გიგანტია, ჩვენგან 95 სინათლის წლის დაშორებით; ლომუკას β ორჯერადი ვარსკვლავია ნარინჯისფერი და თეთრი კომპონენტებით; ლომუკას 21 კი მთავარი მიმდევრობის თეთრი ვარსკვლავია, რომელიც საკუთარი ღერძის გარშემო დიდი სიჩქარით ბზრიალებს.